Shqip
Play with Crossword
FLASH NEWS

The testimony of two specialists on the mystery of underwater gas at the Bisht Palla Military Base in the 1980s

2025-11-14 22:46:29 / JETË ALFA PRESS

The testimony of two specialists on the mystery of underwater gas at the Bisht

The coastal areas of Durrës are rich in gas and oil reserves. In the 1980s, research was carried out in it by a state-owned enterprise specialized in oil exploration, an enterprise that was installed in the city of Durrës with offshore activities, with ships built by the Naval Shipyard, while the enterprise's administration was located in the Shkozet area. In Porto Romano, where the military base of Bisht Palës, or known as Cape Pal, was located, at its entrance gas explodes and is released into the wild. Interested in this phenomenon, in those years of the last century, a group of young people of that time, carried out an engineering work at the entrance of the port to extract gas directly from the seabed where it came out, to process it and make it effective in the military navy department and later this gas would find use, until the readiness of the vehicles increased. The gas outlet was found about 450 m away from the entrance of the port at a depth of 8 meters.

For the construction of the structure, off-the-shelf tools were used, including one of the springboards used for throwing swimmers into the sea, etc. With this springboard, a type of underwater bell was modified, which, when submerged, “suffocated” the gas breath and channeled it into the corresponding reservoir. For this, project sketches were drawn up and after the equipment with all the necessary metal structures was assembled, the plant was assembled with a capacity of 1500 m. cubic gas per day.

“The assembly,” recall the constructor Thoma Berberi and the talented mechanic Agim Mema, “had difficulties that, thanks to the accumulated experience, were overcome and the plant was put into operation.” All the work, they recall, was carried out outside official hours. A few years after it was put into operation, the plant, which is still located today in the place where it was assembled in those years, was damaged by other employees of the base. Regarding the efforts to realize this gas-gathering plant at sea, Berberi and Mema bring exclusive photos and recall the difficulties but also the satisfaction that this rare realization in our country gave them to put the gas collected from the seabed to use.

Thoma Berberi says that in that difficult economic period for the country, the problem of savings in the material-technical base and other savings was on the agenda. – “Therefore, starting from the gas that was coming out, we thought of channeling it into an economic benefit for the military base itself. For this reason, we thought of realizing its collection plant and with it a boiler would be kept warm and when an alarm was given for the military unit, it would affect the delivery of hot water to the engines to get out to sea faster.

Duke qenë se ishim pjesë e grupit shkencor, propozuam gaz-mbledhësin. Kaldaja kishte rezervuarin dhe miku im Agim Mema kishte përvojë pasi kishte punuar si specialist në repartin e kaldajave. Uji nga rezervuari i kaldajës do të shkonte me presion në motorët e anijeve luftarake, sidomos të katerave siluruese. Kjo shkurtonte kohën e ngrohjes së motorëve sidomos në raste alarmesh. Uji i ngrohur që shkonte me presion te ato, bënte që nga 20 minuta kohë që kërkonte për tu normalizuar për lundrim, afati të shkonte në 5 minuta. Pra rriste gatishmërinë luftarake me 15 minuta më shpejt”.

Nga projekti paraprak te prodhimi i konstruksionit, Thomai tregon se pasi u konsultua me shokët, përgatiti dhe një projekt të cilin e paraqitën paraprakisht për të parë leverdinë ekonomike që do të sillte kambana nënujore gaz-mbledhëse. “Pasi u muar miratimi, u fillua nga puna. U morën pantonet (pjesë bankinash metalike të lundrueshme, të përdorura që para Luftës së Dytë Botërore) dhe që kishin mbetur tashmë si galixhante lundruese pranë kantierit detar.

Po ashtu u muar edhe një trampolinë që përdorej në plazh nga notarët amatorë për të realizuar hedhje në det gjatë stinës së verës, e cila qe dëmtuar dhe dallgët e kishin nxjerrë në breg. Ato i ngarkuam në mjete transporti të mëdha dhe i çuam në bazën e Bisht Pallës. Aty filluam prerjet me oksigjen dhe saldimet sipas projektit. Patëm punë pasi vetëm trampolina që po modifikohej, peshonte rreth 17 ton.

Agim Mema, specialist i montimit, kishte një përvojë paraprake pasi punonte në Ndërmarrjen e Prodhimit të Kaldajave dhe përvoja e tij shërbeu për modifikimet dhe montimet e valvulave të impiantit, që kërkonin saktësi dhe precizon”. Ai tregon për vështirësitë që u tejkaluan pasi kishin probleme mungesash materiale. Që u përballuan nga ekipi i kompletuar me mekanikë saldatorë etj. Kambana kishte përmasa të mëdha 12 x 20 m. Paraprakisht u sheshua sipërfaqja nënujore e relievit ku do të stabilizohej objekti.

Montimi i kambanës nën ujë dhe peripecitë

Kambana pati disa peripeci deri në montim. Së pari Komanda e Bazës Ushtarake hezitoi të lejonte vendosjen e sajë në hyrje, pasi dyshonte se në se mund të difektohej gjatë vendosjes, ajo mund të bëhej shkak për të bllokuar daljen në det të mjeteve luftarake në raste alarmi. Po pasi u verifikua u lejua montimi. Për transportin e kambanës u muar biga e vogël portit. “Biga filloi të lëkundej nga dallgët dhe impianti nisi të lëkundej si lavjerrës sahati. Rrezikonte të dëmtohej. Madje pati dhe një përplasje në vinçin lundrues.

Atëherë e ulëm në det. Dhe e rimorkiuam me anije. Ajo funksiononte edhe në lundrim sipas parimit të nëndetëses. Hapeshin valvulat, nxirrej ajri jashtë dhe mbushej me ujë. Kur u dërgua në pozicionin ku dilte gazi, u montua dhe u zhyt. Për të realizuar ngjeshjen e objektit me dheun u punua edhe nën ujë me kostumet e zhytjes që u a kishte dhënë Muzeu Arkeologjik i qytetit. Pas montimit u provua presionimi i gazit si dhe ndezja. Ishte realizim i madh në ato kushte për ne “!

Impianti mblidhte çdo ditë rreth 1400 m3 gaz

Ai funksionoi normalisht duke zgjidhur shumë probleme, deri kur u kërkua zhvendosja dhe specialistët e bazës ushtarake kërkuan ta tërheqin me kavo, pasi nuk e dinin se si mund të funksiononin valvulat me anë të të cilave mund t’i shkarkohej uji dhe të dilte në sipërfaqe e të zhvendosej me lundrim. Nga tërheqja me kavo në ujë, u dëmtua dhe doli jashtë përdorimit.

Rrënojat e këtij objekti ndodhen edhe sot nën ujë…! Impianti sipas tyre ka ndenjur në shfrytëzim në Bazën Ushtarako Detare të Bisht Pallës, rreth 4 vite. “Në se do të kërkohej të bëhej një i ri në periudhën e tanishme, në kushtet e ekonomisë së tregut, një impiant i tillë do të kërkonte rreth 500 mije euro investim” -saktësojnë Berberi dhe Mema.

Gazi i bregdetit të Durrësit, në optiken e kompanive të fuqishme botërore

Në vitin 2011, agjencitë ndërkombëtare emetuan lajmin se në Bllokun Durrësi, një anije nis “gjueti” sizmike 3D, për gaz. Oisín Fanning, Kryetar Ekzekutiv i Bordit të Drejtorëve të kompanisë “San Leon Energy, ka deklaruar se: “Shqipëria po ngjall interes të madh ndërkombëtar në këtë kohë dhe jemi të ngazëllyer nga potenciali që shohim”.

Pothuajse të gjithë agjencitë e lajmeve në mbarë botën, dhanë më 18 mars 2011, njoftimin e bërë nga Dublini (Irlandë) se kompania norvegjeze Petroleum Geo-Physical AS (“PGS”) ka filluar të sigurojë të dhëna sizmike në det të hapur në “Bllokun e Durrësit” për llogari të operatorit irlandez “San Leon” dhe partnerit, “Beach Energy”.

Këshilli i Ministrave i Shqipërisë, më 12 janar 2011, miratoi liçencën për kërkim-shpim nafte në bllokun “Durrësi” në det, në favor të kompanisë iralndeze “San Leon”, dhe partnerit të saj, kompanisë australiane “Beach Energy”. “San Leon”, zotëronte në atë periudhë, 75 për qind të interesit të pjesëmarrjes në bllok, kurse “Beach Energy” mban të 25 për qind. Pas marrjes së liçencës, “San Leon” kontraktoi kompaninë “Petroleum Geo-Fizike AS” (PGS) për të kryer studimin, duke përdorur anijen sizmike “Ramform Vanguard”, në një sipërfaqe 840 km. katrorë, programi më i madh 3D që është realizuar ndonjëherë në det të hapur, në Shqipëri, thotë “San Leon”.

Programi ishte dizajnuar për të vlerësuar strukturat perspektive, duke përfshirë edhe fushën gazmbajtëse të kondesatit “A4-1X”, përpara shpimit në vitet e ardhshme. Australianët e kompanisë “Beach Energy” kanë rënë dakord të paguajnë gjysmën e shpenzimeve të programit sizmik në këmbim të një opsion për të rritur pjesën e vet në licencë nga 25 në 59 për qind.

PGS-ja ka siguruar një kontratë 50 milionë dollarësh amerikanë, për të kryer punimet sizmike, të cilat do t’i mbulojë me kostot “San Leon”. Blloku i Durrësit, theksohej, përmban një fushë gazmbajtës kondesat të pa vënë në shfrytëzim “A4-1X” e zbuluar në vitin 1993, në një distancë 30 kilometra nga bregdetit jugor i Shqipërisë.

The discovery has shown a resource potential of approximately 150 billion cubic feet [1 foot = 28.3168466 liters] of gas and 38 million barrels of condensate. Oisín Fanning, Executive Chairman of the Board of Directors of San Leon Energy, commented: “This project is a catalyst for our exploration program in Albania. We are very pleased with the approval of the Albanian Council of Ministers and can now focus on our upcoming 3D (three-dimensional) seismic program.

We see great potential in Albania, and we are confident of the successful completion of the upcoming appraisal and exploration expertise of the A4-1X well. Albania is rapidly entering our portfolio, while our subsea team continues to develop an inventory of exploration opportunities. “Albania is generating great international interest at this time and we are excited by the potential that we see in our surface area,” he added./ Memorie.al

 

Happening now...

Want to read more news

ideas

top

Alfa recipes

TRENDING

services

  • POLICE129
  • STREET POLICE126
  • AMBULANCE112
  • FIREFIGHTER128