Shadows of Reconstruction: Residents still waiting for homes 6 years after the devastating November 26 earthquake

Six years after the devastating earthquake of November 26, hundreds of homeless residents are still waiting for housing promised by the Reconstruction program, which experts say has been dominated by delays, lack of transparency, and abuses.
After six years of waiting, a group of people gathered on Thursday in front of the gate of the “Lasgush Poradeci” school in Kombinat. With their hands clutching application papers, nervous and gripped by anxiety, they keep their eyes on the official who reads the names one by one.
His voice rings out amidst the noise and the bodies pushing to get as close as possible to the gate.
As the list goes on, the residents of Kombinat hover between fear and hope, between what they can gain and everything they have lost during their years as homeless.
On December 4, the next draw was held for the 80 residents waiting to receive a house from the Reconstruction program, six years after the November 26, 2019 earthquake destroyed their homes.
The government has spent over 130 billion lek on the Reconstruction program and claims that over 90 percent of the projects have been completed, but hundreds of families are still left stranded. According to experts, this is the result of a process dominated by delays, lack of transparency and abuses.
Urban planner Doriana Musai attributes the delays to poorly planned and irregular reconstruction programs. According to her, the natural disaster was also misused for other purposes.
"Within a two-week period, without even burying the dead, we began to think about how to get through this moment. Such a quick, unstudied reaction led to the production of many acts, documents and VKMs, which over time, now after six years, have proven to be totally fictitious," Musai told BIRN.
"We have areas that were declared reconstruction zones without any connection to earthquake damage. One of them is the Kombinati and 5 Maji neighborhoods in Tirana, where it has been noted that reconstruction was used as an excuse to demolish buildings and build new structures, which are still either uninhabited or unbuilt today," she added.
In Kombinat, a group of residents rejected the decision of state authorities to demolish their buildings and took the case to court. Of the 67 buildings declared uninhabitable by the institutions, only 35 were demolished. In 22 cases, the citizens won the battle with the institutions and their buildings were not demolished, while most of them are still looking for a solution.
Edmond Çata, a resident of Kombinat, says that both categories of residents are already facing problems.
“Nëse ti ke një pallat në këmbë dhe qëndrove ose nëse ti pret të marrësh një apartament të ri, nuk është e qartë dhe nuk ka transparencë për mënyrën se si menaxhohen njerëzit e prekur nga tërmeti. Sepse unë di p.sh., që njerëz që banojnë në pallatet që janë në këmbë që nuk ka vendime për prishjen e tyre, janë ftuar për të marrë dhe kanë marrë apartamente në pallatet e reja,” tha ai.
Sipas Çatës, ata që bënë betejën për mosprishjen e pallateve po përballen tashmë me mungesën e shërbimeve, me sipërfaqe të lëna në mëshirë të natyrës dhe me shqetësimin për gjendjen fizike të pallateve.
Në këtë kompleks banesash në Kombinat, shumë prej apartamenteve janë të pabanuara, sepse pallatet janë ende të pakolauduara dhe ka probleme me ujin energjinë dhe kanalizimet. Situata është e ngjashme edhe tek lagja “5 maji”, ku disa prej banorëve nuk kanë pranuar t’i nënshtrohen kushteve të bashkisë për strehimin dhe kanë refuzuar sipërfaqet e ofruara.
“Me kalimin e kohës, disa prej banorëve arritën të marrin një sipërfaqe minimale, pjesa tjetër vërtiten edhe sot që flasim nëpër Tiranë. Kjo sepse e para objektet nuk janë ndërtuar, e dyta sepse nuk ka pasur dakordësi midis pushtetit lokal dhe vetë banorëve përsa i përket sipërfaqes,” theksoi Musai.
Një pjesë e banorëve, sipas saj, janë të pakënaqur me sipërfaqet e marra, pasi kanë pasur godina 3-4 katëshe ku jetonin së bashku tre apo katër kurora.
Eksperti Zef Preçi, drejtor i Qendrës Shqiptare për Kërkime Ekonomike, kritikon mungesën e transparencës me programin e Rindërtimit, ndërkohë që thekson se abuzimi me fondet ka lënë të pastrehë një pjesë të konsiderueshme të banorëve.
“U bë në kushtet e mungesës së transparencës, kryesisht në kontrata të negociuara drejtpërdrejt me përfshirjen e kryetarëve të bashkive, me një rol kordinues por pa një letër të shkruar të ministrit përgjegjës për Rindërtimin, por që në thelb çon në devijimin e fondeve publike apo në cënimin e cilësisë së ndërtimit,” tha Preçi për BIRN.
“Disa ndërtime ngjajnë me geto, ngjajnë me Gazën shumë më tepër se sa me banesa të ndërtuara me para publike,” shtoi më tej ai.
Zvarritjet nuk gjendet vetëm në Kombinat apo në Lagjen 5 Maji, por edhe në zonat e tjera të dëmtuara nga tërmeti. Në Bashkinë e Vorës, rreth 160 familje presin ende zgjidhje për banesën e premtuar. Bashkia e Vorës i tha BIRN se ishte në pritje të fondeve nga Ministria e Infrastrukturës dhe Fondi Shqiptar i Zhvillimit.
Në Marqinet, vetëm pak kilometra nga Tirana, 70 familje vazhdojnë të jetojnë me qira, ndërsa qeveria ka ndërprerë bonusin prej dy vitesh. 50 familje të tjera presin fondet për ndërtimin e shtëpive private në Vorë, Prezë dhe Bërxullë, si edhe 60 familje të tjera që duhet të strehohen në apartamente, por ato janë ende të papërfunduara.
Në mesin e Durrësit, qytetit më të dëmtuar nga tërmeti, një grup pallatesh të shpallura si të pabanueshme vazhdojnë ende të qëndrojnë në këmbë. Banesat janë të braktisura ose janë kthyer në strehë për aktivitete të paligjshme.
Por edhe në blloqet ku ka përfunduar ndërtimi, ekspertët vërejnë cilësi të dobët dhe probleme të tjera të infrastrukturës.
“Blloqe të vogla banimi në miniature, që më shumë duken si lagje provizore ku njerëzit janë vendosur provizorisht, ku hapësirat nuk kalojën 50 a 60 metra katrorë. Duken më shumë si kabina plazhi se sa si lagje të përhershme,” tha urbanistja Musai, ndërsa theksoi se një pjesë e banorëve nuk pranojnë të jetojnë aty për shkak të shpërnguljes nga territori.
“Në procesin e rindërtimit fondet u devijuan për pasurim të paligjshëm, të dyshuar gjerësisht, të zyrtarëve përgjegjës për ndërtime me cilësi të ulët dhe disa prej tyre të pabanueshme. Për ndërtime që nuk harmonizohen me infrastrukturën, sidomos me rrjetin e kanalizimeve dhe furnizimet me ujë etj, si në rastin e Fushë-Krujës,” tha Preçi.
Gjashtë vite pas tërmetit, Ministria e Infrastrukturës apo institucionet të tjera nuk kanë ende një bilanc të qartë për rindërtimin, pavarësisht miliarda lekëve të shpenzuara./BIRN
Happening now...
Karmën nuk e ndalon dot Sali Berisha!
ideas
Will Berisha take stock of the first in his second speech?
First Secretary of the Democratic Party
"Topple" Edi Rama by lying to yourself...
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128
