FLASH NEWS
ILD, Metani: Institutional cooperation and strategic planning for an independent judiciary
2025-12-09 19:01:57 / AKTUALITET
DISCIPLINARY INSPECTION IN ALBANIA
Tirana, December 9, 2025
Tirana International Hotel, “Classic” Hall
Welcome speech of the High Inspector of Justice
Hello everyone and thank you for coming!
First of all, I would like to thank everyone for taking the time to come to this meeting. To be honest, when my colleagues at the ILD office and I thought about and discussed the idea of the path of the judicial inspection service and the prosecution service in Albania, we were very enthusiastic, but also unsure whether we would be able to comprehensively show the development of the inspection of magistrates in Albania. Judicial inspection often remains in the shadows and public attention is naturally taken by judicial decisions. However, judicial inspection remains a very important tool for preserving the integrity of the justice system.
Considering this, but also the real possibilities for ILD to produce a historical documentation of the entire progress of the judicial inspection service in Albania, since 1912, the challenge seemed almost insurmountable.
But apparently, we succeeded. Today, we will open the curtain on this vital and exciting part of our history. The materials published in this book constitute a very important part of the institutional tradition of Albanian justice. I believe that they are materials little known to many of us. With the exception of special researchers in this field, the community of lawyers interested in the developments of justice in Albania have not had the opportunity to become directly acquainted with the materials presented in this book through archival sources. And this publication today attempts to fill this gap, by offering a clear overview of the historical developments of the judicial inspection service.
It happens that even simple publications with a historical subject can arouse debate. But, with this publication, we did not want to make any interpretation or comment on the historical events that have marked the birth and development of judicial inspection. We have chosen to present the documents in their pure form, as they appear in archival sources, with the sole purpose of bringing to light the historical truth.
Por, dua ta theksoj fort nga ana tjetër, se është realisht emocionuese, të konstatosh ndërgjegjen e fortë shtetare, që në themelimin e shtetit shqiptar në 1912. Qeveria kombëtare e Vlorës, vendosi që krahas ngritjes së gjykatave e prokurorive të shtetit shqiptar, të krijonte edhe një inspektorat drejtësie, që të garantonte përgjegjshmërinë jo vetëm të sistemit, por edhe pavarësinë e tij, pasi inspektorët kishin edhe një kompetencë domethënëse, të verifikonin që administrata shtetërore të mos ndërhynte apo ndikonte në asnjë mënyrë, në veprimtarinë e gjykatave. Dua ta theksoj edhe njëherë, rëndësinë e ngritjes se inspektoratit të drejtësisë, të mbështetur në standardet e larta të ndarjes së pushteteve dhe të ruajtjes se pavarësisë së magjistratëve. Elita drejtuese e shtetit shqiptar të asaj kohe, tregon nëpërmjet ngritjes së institucioneve të shtetit shqiptar me këtë frymë kushtetueshmërie, se kishte kapacitete juridike të një klasi të lartë, për të cilët, shteti ka nevojë në cdo moment të jetës së vet. Ishin këto kapacitete juridike, që patën barrën, e ngritjes së arkitrarëve të godinës shtetërore shqiptare, që ia dolën të ndërtojnë ligjet më të rëndësishme e më të nevojshme për funksionimin e shtetit të sapongritur, i cili, sipas fjalëve të njërit prej përfaqësuesve të kësaj elite, Ahmet Zogu, të botuar në gazetën Dita e Re, në vitin 1922, duhej të qëndronte “me ftyrë nga Perëndimi”. E ky botim, është nderim edhe për përpjekjet të tyre, për ndërtimin e një drejtesie moderne dhe demokratike.
Ndër përmirësimet që iu bënë më pas, deri kur vendi u shpall monarki, spikaste fokusi tek profesionalizmi i magjistratëve, se kur një gjyqtari i prisheshin më shumë se gjysma e vendimeve nga një gjykatë më e lartë, apo kur më shumë se gjysma e vendimeve që kishte dhënë, nuk kishin mundësi ekzekutimi, atëherë Ministria e Drejtësisë vendoste marrjen e masës disiplinore të pushimit nga detyra.
Pas një kthimi mbrapa të shtetit të së drejtës në periudhën e monizmit, ku gjykatat e prokuroritë u njehsuan me partinë-shtet, pluralizmi riktheu në vëmendje rolin e gjyqësorit, si element kyç i shtetit të së drejtës, duke ligjëruar pavarësinë e gjyqtarëve e prokurorëve. Presidenti i Republikës si kryesues dhe më tej ministri i drejtësisë, me rol përherë e më të fortë, ishte modeli që Shqipëria provoi me përmirësime deri në vitin 2016. Koha tregoi se nuk ishte mjaftueshëm për të patur një sistem të pavarur e garantues të shtetit të së drejtës, përderisa, me një konsensus të rrallë politik pozitë-opozitë, Kuvendi i Shqipërisë miratoi në korrik 2016 reformën në drejtësi, e cila riformatoi gjithë sistemin përmes një arkitekture të re, e cila si emërues të përbashkët kishte pavarësinë e gjyqtarëve e prokurorëve. Në këtë arkitekturë të re, procesi disiplinor vjen për herë të parë si kompetencë e një institucioni të vetëm, Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, një institucion i pavarur kushtetues, që ka përgjegjësinë e inspektimit disiplinor për gjyqtarët e prokurorët e të gjitha niveleve. Zgjedhja në detyrën e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë erdhi me përgjegjësinë e jashtëzakonshme, për përballjen me ngritjen e një institucioni të tillë me themele të forta profesionale, me pritshmëritë e publikut dhe aktorëve të tjerë politikë e institucionalë dhe me pritshmëritë e vetë sistemit të drejtësisë. Duke mos patur model paraardhës, vendosja e standardeve të tilla dhe mbi të gjitha, ruajtja e ekuilibrit mes pavarësisë së magjistratëve dhe interesit krejt legjitim të publikut për mënyrën se si administrohet drejtësia, ishte dhe mbetet busulla orientuese e Zyrës së Inspektorit të Lartë të Drejtësisë. Kjo mbetet sfida më e madhe profesionale dhe personale e Zyrës së Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, jo për stabilitet institucional, por duke e parë këtë balancë interesash, si një parim kushtetues të rëndësishëm për të ardhmen e sistemit të drejtësisë dhe të shtetit të së drejtës. Natyrshëm si çdo proces, edhe testimi i kësaj filozofie pune, kërkon periudhën e vet të përballjes me sfidat që kalon sistemi dhe koha do të tregojë qëndrueshmërinë e zbatimit të saj në praktikë, si dhe efektet afatgjata në sistem.
Së fundmi, por jo nga rëndësia, do doja të bëja falenderimet shumë të merituara, të gjihkujt, që bëri të mundur këtë ditë sot. Dëshiroj të falenderoj inspektorin Periant Teta, ideja e të cilit për të parë shërbimin e inspektimit gjyqësor në vite, vuri në lëvizje të gjithë këtë proces pune.
Ekipin e ILD-së, që ka bërë një punë të shkëlqyer kërkimore, si në arkivin e shtetit ashtu edhe në bibliotekën kombëtare, edhe pse jo profesionistë të fushës së kërkimit. Për muaj e muaj të tërë, cdo ditë me këmbëngulje dhe pasion, kërkonin kudo, ku mund të kishte histori të shërbimit të inspektimit. Elis Kuçi, Zilie Feçi, Sidora Tyli, faleminderit, për të gjithë kontributin tuaj.
Erind Mërkuri, the persistent and passionate lecturer par excellence of the history of law and constitutionalism, who invested time, energy and dedication, without any financial interest, but only with the passion of love for history, to materialize archival documents in this publication. Here I would like to sincerely thank the EU4Justice mission, which financed the publication of this history, with excellent quality, and is continuing to help us bring it to the English language.
Director Artan Rama, for the excellent documentary, which shows us the protagonists of the judicial inspection and the prosecution at the time, with their idealization, seriousness and professionalism, to solve the difficult issues that time produced. I would like to thank another member of the ILD, Pavli Treska, who translated the documentary into English, for the foreign audience.
At the head of this entire process, for coordinating every step and every phase of the work, for the professional editing of this documentary and this publication, for leading the entire process, from day 1 when this idea was first discussed, until the press release of this activity was released, is Mimoza Koçiu, the person who strongly believed in the realization of this idea and apparently she was right.
And now, let's watch the documentary "Inspecting Justice", and then we will continue with the speakers, according to the program. Have
a nice evening!
Happening now...
Karmën nuk e ndalon dot Sali Berisha!
Nga Bato Kosova
ideas
Lapaj's chair protest and the Helmeted Philosopher!
Edmond Xhini
Why did 35 opposition MPs sign in favor of Endri Shabani as People's Advocate?
Nga Kreshnik Spahiu
The chains we put on ourselves!
Nga Arian Galdini
top
Alfa recipes
TRENDING 
services
- POLICE129
- STREET POLICE126
- AMBULANCE112
- FIREFIGHTER128